Uitslag verkiezingen VS en de verwachte invloed op de aandelenmarkt

Zoals in de logboeken al beschreven, gaan wij ervan uit dat ook de komende weken de markten zijwaarts zullen fluctueren. Net als de afgelopen maanden, zullen de positieve en de negatieve krachten elkaar vooralsnog in evenwicht houden. In onderstaande afbeelding hebben wij getracht onze (korte termijn) visie uit te beelden. Als mogelijke (donkere) wolk, hangen de verkiezingen in de VS boven de markt. De wolk zal met name donker zijn, als de Democratische presidentskandidaat Joe Biden met miniem verschil wint. In dat geval is de kans aannemelijk dat Donald Trump de uitslag zal aanvechten. Dit zal tussentijds waarschijnlijk voor aanzienlijke onrust op de aandelenmarkt zorgen. Echter, uiteindelijk zal uiterlijk op 20 januari een nieuwe president geïnaugureerd worden.

Negatief: COVID-19

Het mag geen verbazing opleveren, dat in negatieve zin de markten nog steeds in de ban zijn van het Coronavirus en de hiermee samenhangende lockdowns. Deze lockdowns hebben voor een ongekende
economische crisis gezorgd. Nu het aantal besmettingen, vooral in Europa, helaas weer fors aan het oplopen is, zijn de Europese overheden weer gedwongen in te grijpen met alle negatieve gevolgen voor de economie.

Positief: mogelijk vaccin

Kijken wij naar de andere kant van de weegschaal, dan is er gelukkig ook een aantal positieve factoren dat van invloed is. Op dit moment worden er circa 200 mogelijke vaccins ontwikkeld tegen COVID-19 door biotech ondernemingen, farmaceuten, ziekenhuizen en universiteiten. In totaal zijn er nu 10 mogelijke vaccins in de laatste fase beland. De kans is hiermee aanzienlijk dat er op relatief korte termijn een goedgekeurd vaccin (of wellicht meerdere) op de markt zal verschijnen met alle positieve COVID-19 effecten van dien. Grote onbekende is echter wanneer zo’n goedgekeurd vaccin op de markt zal komen. Immunoloog Fauci, hoofd van het Amerikaanse COVID-19 team, gaat ervan uit dat zo’n vaccin begin volgend jaar haalbaar moet zijn.

Positief: stimuleringen

Om de gevolgen van de economische crisis te verminderen hebben de Centrale Banken op grote schaal ingegrepen door de korte rente te verlagen en langlopende obligaties te kopen, waardoor ook de lange rente fors daalde. Deze lage rente is uiteraard voordelig voor consumenten en ondernemingen, die hierdoor goedkoper kunnen lenen waardoor de financieringslasten omlaag gaan. Hierdoor blijft er meer geld over voor bestedingen en investeringen. Daar komt nog eens bij dat een gedeelte van dit extra geld naar de financiële markten gaat. Er is als het ware een enorm rijke nieuwe koper ontwikkeld die op grote schaal aandelen en obligaties koopt. Deze extra vraag zorgt er vervolgens weer voor dat zowel de obligatie- als de aandelenkoersen stijgen. Naast de Centrale Banken zijn ook overheden enorm aan het stimuleren. In tegenstelling tot de geldcreatie van Centrale Banken komt een groot gedeelte van de stimuleringen van de overheden wel in de reële economie terecht. In onderstaande grafiek zijn de stimuleringen van de wereldwijde overheden afgebeeld, waarbij de stimuleringen afgezet worden tegen de omvang van de economie.

Op dit moment zijn de Democraten en de Republikeinen in onderhandeling voor een nieuw stimuleringspakket ter waarde van circa $ 2.000 miljard. Dit komt overeen met circa 10 % van de Amerikaanse economie. Waarschijnlijk zal er pas een deal komen na de verkiezingen. Wij gaan er echter wel vanuit dat er een deal komt.

Verkiezingen VS

Zoals u ongetwijfeld weet, zijn volgende week de presidentsverkiezingen in de VS. Volgens sommige de meest belangrijke verkiezingen in decennia. Minder bekend is echter dat kiezers in sommige staten ook voor hun vertegenwoordiger in de Senaat kunnen kiezen. Beide verkiezingen kunnen grote gevolgen hebben voor het economisch beleid in de VS en daarbuiten.

De huidige politieke situatie

Zoals bekend is de huidige president een Republikein. Deze week weten wij of Donald Trump herkozen is of dat de Democraat Joe Biden president is geworden. Hoewel de ervaring van 4 jaar geleden ons leert dat wij zeer voorzichtig met polls moeten zijn, zijn deze polls wel de enige houvast die wij op dit moment hebben. De polls van 4 jaar geleden gaven, achteraf, geen goed beeld van de daadwerkelijke uitkomst. Trump lag in de polls fors achter, maar won wel. Dit had vooral te maken met het feit dat laag opgeleide mensen te weinig in de polls voorkwamen. Juist deze mensen bleken op Trump te hebben gestemd. De onderzoekbureaus geven aan dat zij hiervan geleerd hebben en dat ook deze groep mensen nu evenredig vertegenwoordigd is. Wel blijft het afwachten of mensen die op Trump zullen gaan stemmen, dit ook in de polls durven aan te geven.

In onderstaande grafiek hebben wij de ontwikkeling van de wekelijkse Reuters Poll afgebeeld met daarin de centrale vraag aan geregistreerde kiezers op wie zij willen stemmen. Wat opvalt is dat het verschil in (mogelijke) stemmen tussen Trump en Biden al geruime tijd zeer stabiel is. Al sinds begin juni bedraagt het verschil tussen beide kandidaten circa 8 % in het voordeel van Biden. De laatste weken is dit verschil echter opgelopen. Per 27 oktober gaf 4,8 % van de ondervraagde mensen aan op een andere kandidaat te stemmen, 36,4 % op Trump en 47,8 % op Biden. De rest van de ondervraagden weet het nog niet. Het verschil tussen Trump en Biden is hiermee opgelopen naar 11,4 %.

Om als president echt ingrijpende veranderingen door te voeren, streven beide partijen een meerderheid in de Senaat en in het Huis van Afgevaardigden na. Zowel de Senaat als het Huis van Afgevaardigden kan namelijk besluiten van de president tegenhouden.

Sinds 2018 hebben de Democraten een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden. De Democraten hebben 232 zetels en de Republieken hebben 196 zetels in het Huis van Afgevaardigden. Tijdens deze verkiezingen vallen er geen zetels vrij. In de Senaat is dit echter anders. De Republikeinen controleren de Senaat sinds de verkiezingen van 2014 met een marge van 53 tegen 47. Volgende week staan er 35 zetels op het spel. De Republikeinen moeten 23 van hun zetels voor de verkiezingen verdedigen, tegen 12 voor de Democraten. Om de controle in de Senaat te krijgen, moeten de Democraten netto vier zetels winnen. Zoals het er nu naar uitziet zijn er een paar ‘swing’-staten: Arizona, Colorado, Maine, North Carolina, South Carolina, Iowa, Georgia en Montana.

Historische rendementen

Veel beleggers vragen zich af wat voor de beurs beter is, een Democratische of een Republikeinse president? Er is bijzonder veel onderzoek gedaan naar hoe de beurzen presteren onder een Republikeinse of Democratische president. Uit onderzoek komt naar voren dat de aandelenbeurs het meest gebaat is bij een Democratische president en de obligatiebeurs bij een Republikeinse president.

Uit onderzoek van Vanguard blijkt echter dat voor een mix portefeuille bestaande uit aandelen en obligaties er nauwelijks verschil in rendement is. Er is echter een aantal belangrijke kanttekeningen te plaatsen bij het feit dat in het verleden aandelen beter presteerden onder een Democratische president.

• Aangezien de onderzoeken tot ver in de tijd terug gaan, kan men zichzelf afvragen of cijfers van bijvoorbeeld 50 jaar geleden en verder nog iets zeggen over de huidige situatie.
• In het verleden is het vaak voorgekomen dat een Republikein president werd op de top van de aandelenmarkt en een Democraat op de bodem van de markt. Zo werd de Republikein George Bush in 2001 president net toen de internetbubbel aan het knappen was. En Obama werd begin 2009 president toen de financiële crisis bijna uitgeraasd was.

Van belang om te realiseren is het feit dat het rendement van aandelen op lange termijn vooral afhangt van de algehele economische groei en de ontwikkelingen van de sector waar de onderneming in opereert. Een president kan vaak weinig doen aan de algehele economische groei of krimp, maar heeft wel meer invloed op de verschillende sectoren. Voordat wij ingaan op de plannen van beide kandidaten, willen wij eerst stilstaan bij hoe aandelen van de verschillende sectoren hebben gepresteerd onder de laatste twee presidenten.

In bovenstaande grafiek hebben wij het rendement van alle sectoren uit de Amerikaanse S&P 500 afgebeeld. Daarbij valt een aantal zaken op. Aandelen uit de technologiesector, zoals Apple en Microsoft, behaalden onder het presidentschap van Trump een rendement van 156 %. Onder Obama was dat “slechts” 77 %. Zeer opmerkelijk is dat onder het presidentschap van Trump de energiesector (olie) slecht presteert. Juist deze sector kreeg op het gebied van regelgeving alle hulp van Trump. In de afgelopen 4 jaar daalden aandelen van oliemaatschappijen gemiddeld met 57 %, terwijl deze aandelen het onder Obama juist goed deden met een gemiddelde stijging van 31 %.

De plannen van Trump en Biden

Om een echt goede inschatting te maken over wat de herverkiezing van Trump of de verkiezing van Biden betekent voor de aandelenmarkt, kunnen we beter kijken naar de plannen van beide kandidaten.

Plannen Trump

Als eerste zullen wij de plannen van de huidige president uiteenzetten. In hoofdlijnen komen zijn plannen neer op een continuering van het huidige beleid. Dit betekent het verder verlagen van de winst- en inkomstenbelasting om de economie aan te jagen. Eind 2017 had president Trump deze al verlaagd, waarna de economische groei fors toenam. Daarnaast wil hij verder gaan met deregulering door het schrappen van wetten en regels. In Het Financieele Dagblad was deze week te lezen dat de president in de afgelopen 4 jaar bijna 100 wetten en regels heeft geschrapt. Onder de meeste presidenten komen er vaak honderden wetten en regels bij. De belastingverlagingen in combinatie met minder regels zullen er voor zorgen dat de winsten van ondernemingen zullen toenemen. Voor dat het Coronavirus uitbrak en voor een wereldwijde recessie zorgde, was dit in de VS goed te zien. De hogere winsten zorgden er vervolgens weer voor dat ondernemingen ruimte hadden om mensen aan te nemen, hetgeen resulteerde in de laagste werkloosheid ooit. Vanwege de moeite die ondernemingen hadden om personeel te vinden, stegen de lonen fors (meer dan 3 % per jaar). Dit effect was vooral groot bij de laag betaalde banen.

Aan de keerzijde gaan wij ervan uit dat bij een herverkiezing van Trump, hij nog harder zal optreden tegen China. Met name het feit dat China nog steeds gesloten is voor veel westerse ondernemingen en bedrijven die wel zijn toegestaan veelvuldig verplicht worden hun technologie te delen, is tegen het zere been van Trump. Zijn harde, maar grotendeels wel terechte, opstelling zorgt echter wel voor onrust op de beurzen.

Plannen Biden

Terwijl president Trump zich heeft gericht op deregulering (lees minder regels), wil presidentskandidaat Joe Biden waarschijnlijk juist meer regels. Hierbij zal hij zich naar alle waarschijnlijkheid vooral richten op extra regels voor de sectoren: fossiele brandstoffen, financiële diensten, gezondheidszorg en big tech. Daarnaast is de kans aanwezig dat de Democraten eisen gaan stellen aan het terugkopen van eigen aandelen door beursgenoteerde ondernemingen. Het terugkopen van eigen aandelen zorgt voor een hogere winst per overgebleven aandeel en was een van de redenen dat onder Trump de beurzen het zo goed deden (tot het Coronavirus, althans).

Een andere tegenstelling tussen beide kandidaten is het feit dat Joe Biden de verlaging van de winstbelasting deels wil opheffen.

De huidige Republikeinse regering heeft in 2017 de Amerikaanse vennootschapsbelasting fors verlaagd. President Trump wil deze tarieven, zodra dat mogelijk is, nog verder verlagen. In de grafiek zijn dat de rode staven. Om zijn stimuleringen te betalen, wil Joe Biden de belastingverlaging juist deels terugdraaien (blauwe staven). Hij is voornemens om de vennootschapsbelasting te verhogen van 21 % naar 27 %. Wel is het opvallend dat onder beide kandidaten de vennootschapsbelasting aanzienlijk lager zal zijn dan in het verleden het geval was.

Naast hogere vennootschapsbelasting wil Joe Biden ook de inkomstenbelasting voor sommige mensen verhogen. In zijn plannen staat dat hij de inkomstenbelasting wil verhogen van 37 % naar 39,6 % voor mensen die meer dan $ 400.000 per jaar verdienen. Daarnaast wil hij het tarief op beleggingswinsten verhogen van 20 % naar 39,6 %. Het verhogen van de belastingen (en dan met name de vennootschapsbelasting) alsmede de extra regelgeving zal waarschijnlijk tot banenverlies leiden. Wij gaan ervan uit dat het banenverlies vooral bij de laagbetaalde banen zal optreden. Daar staat echter tegenover dat Biden het minimumloon verhogen van $ 7,25 naar $ 15 per uur.

Naast het verhogen van de belastingen, dat over het algemeen een negatieve invloed op de economie heeft, wil Biden enorm veel investeren om enerzijds de economie aan te jagen en anderzijds om de economie te verduurzamen.

1. Hij wil in 4 jaar tijd $ 2.000 miljard (circa 10 % van het BBP) uitgeven aan het verduurzamen van zijn land. Zo wil hij dat gezinnen subsidie krijgen als zij schone energie gaan gebruiken en ondernemingen belastingverlagingen geven als zij overstappen op schone energie. Ook wil hij een deel van dit geld gebruiken voor extra investeringen in infrastructuur, openbaar vervoer en duurzamere gebouwen.
2. Daarnaast wil hij circa $ 300 miljard beschikbaar stellen aan universiteiten en onderzoekcentra voor research and development. Hetzelfde bedrag wil hij extra investeren in het onderwijs om de algehele kwaliteit te verbeteren.
3. In de komende 4 jaar wil hij ook circa $ 800 miljard investeren in de gezondheidszorg, zodat miljoenen extra Amerikanen toegang krijgen tot een publieke ziektekostenverzekering.
   Overeenkomsten tussen beiden.

Naast bovenstaande verschillen tussen beide kandidaten (meer/minder regels; hogere/lagere belastingen; welke sectoren krijgen extra stimuleringen), zijn er wel degelijk enkele belangrijke overeenkomsten tussen beiden. Zowel Trump als Biden zal ferm optreden tegen China, totdat het land verbeteringen laat zien op het gebied van het openstellen van haar economie. En hoewel het wellicht minder zichtbaar is, wil ook Joe Biden de Amerikaanse economie voorrang geven door banen terug te halen naar de VS dan wel door nieuwe banen te creëren. Dit laatste zal vooral plaats moeten vinden in de sectoren bouw, schone energie en industrie.

Gevolgen plannen voor economie en beurs

Voor ons als beleggers is het uiteraard noodzakelijk om te beoordelen wat bovenstaande plannen betekenen voor de Amerikaanse economie en de Amerikaanse beurs. Los van het feit dat wij veel Amerikaanse beleggingen in de portefeuille hebben, zijn de Amerikaanse beurs en economie ook van grote invloed op de rest van de wereld. Voordat wij onze visie hier op geven, moeten beleggers zich wel realiseren dat op lange termijn aandelenrendement wordt bepaald door langjarige economische fundamentals en nauwelijks door de politieke voorkeur van een president.

Ogenschijnlijk lichte voorkeur voor Trump

Als wij naar alle maatregelen en plannen van beide kandidaten kijken, dan lijkt het er op dat de aandelenbeurs iets meer gebaat is bij een herverkiezing van Trump. Met name de verdere belastingverlagingen en de dereguleringen zorgen voor een vliegwiel van de Amerikaanse economie. Zijn plannen zullen de bedrijfswinsten verder verhogen, waardoor normaliter ook de Amerikaanse beurskoersen zullen stijgen. Aangezien Biden zich meer op de onevenwichtigheden in het land richt, zal een overwinning van Biden wel voor meer cohesie in het land zorgen.

Voor aandelen uit de Emerging Markets geldt echter dat het waarschijnlijk beter is als Joe Biden verkozen wordt. Beide kandidaten denken in hoofdlijnen hetzelfde over China, maar de stijl verschilt enorm. Wij denken dat het aannemelijk is dat Biden meer achter de schermen zal proberen om er voor te zorgen dat het speelveld met China gelijk getrokken zal worden en dat hij meer coalities zal zoeken om dit te bereiken. Een tweede termijn van Trump zal er waarschijnlijk toe leiden dat hij nog harder zal optreden tegen met name China, waardoor beleggers hun risicopremie op aandelen uit de Emerging Markets verhogen. Dit zal vervolgens weer tot lagere koersen leiden.

Ondanks de lichte inhoudelijke voorkeur voor de plannen van Trump, verwachten wij dat de beurs onder Biden beter zal presteren dan onder Trump. De belangrijkste reden hiervoor is dat Biden op veel terreinen voor meer rust zal zorgen. Beleggers hebben over het algemeen een hekel aan onzekerheid en de (onvoorspelbare) acties van Trump zorgen juist voor extra onzekerheid.
Sectorallocatie

Hoewel een nieuwe president, zeker in combinatie met een verdeelde Senaat en Huis van Afgevaardigden, slechts een beperkte invloed heeft op de lange termijn ontwikkelingen, kunnen de plannen van beide kandidaten op sectorniveau wel grote gevolgen hebben. Uiteraard geldt hierbij wel dat deze plannen dan door zowel de Senaat als het Huis van Afgevaardigden goedgekeurd moeten worden.

In onderstaand schema geven wij onze visie over de invloed van Trump en Biden op de verschillende sectoren. In het rode vlakje wordt weer gegeven wat de plannen van Trump per sector betekenen. Staat het vlakje rechts van het midden, dan zal het beleid van Trump naar alle waarschijnlijk positief voor de sector zijn en staat het vlakje aan de linkerkant van het midden, dan hebben zijn plannen waarschijnlijk een negatieve invloed op de winst van ondernemingen uit deze sector. Dit hebben wij ook gedaan voor Biden (groene kleur).

Basis consumentengoederen
De sector basis consumentengoederen (voedsel, verzorgingsproducten) is relatief ongevoelig voor een economische groei of krimp. In de VS zal een hoger minimum loon (Biden) zorgen voor meer bestedingen wat zal leiden tot hogere winsten.

Cyclische consumentengoederen
Deze sector bestaat uit ondernemingen die zich richten op de productie en verkoop van luxe consumentengoederen. Te denken valt bijvoorbeeld aan Apple, LVMH, Nike, BMW etc. De voorgestelde belastingverhogingen voor mensen met een hoog inkomen (Biden), zal leiden tot een lagere vraag naar luxe goederen. Echter, mocht Trump in een tweede ambtstermijn de relatie met China nog verder onder druk zetten, dan heeft dit ook negatieve gevolgen voor de buitenlandse vraag naar Amerikaanse luxe consumentengoederen. Daar staat tegenover dat de lagere belasting (Trump) of de extra stimuleringen (Biden) tot een hogere economische groei zal leiden, wat weer tot extra vraag zal leiden. Per saldo zullen deze effecten voor beide kandidaten elkaar opheffen.

Energie
Voor de energiesector als geheel is een overwinning van Biden zeer slecht nieuws. Hij is voornemens om veel meer regulering voor oliemaatschappijen te introduceren. Daarbij gaat het de Democraten voor een deel ook om de zeer vervuilende winning van schalieolie. Daar staat echter tegenover dat de Democraten schone energie op grote schaal willen promoten. In 2050 zou de VS klimaatneutraal moeten zijn. Aangezien de sector schone energie op de beurs nog zeer klein is (maar niet in onze modelportefeuilles), heeft een overwinning van Biden op de algehele energiesector een zeer negatief effect.

Industrie
Hoewel een hogere winstbelasting negatief is voor (winstgevende) industriële ondernemingen, is een overwinning van Biden waarschijnlijk goed nieuws voor veel industrie- en bouwondernemingen. Zoals eerder al beschreven, wil Biden op grote schaal extra investeringen in de verouderde infrastructuur en op grote schaal overheidsgebouwen verduurzamen. Voor bouwondernemingen en ondernemingen die leveren aan de bouw is dat goed nieuws.

Materialen
Net als bij de sector Industrie is een overwinning van Biden in principe goed nieuws voor de sector Materialen. Immers, voor veel infrastructurele projecten zijn grondstoffen en bouwmaterialen nodig. Daarnaast zal de energietransitie die Biden nastreeft, zorgen voor extra vraag naar materialen die verwerkt moeten worden in apparaten die schone energie opwekken. Te denken valt bijvoorbeeld aan Lithium dat in zonnepanelen zit.

Financiële sector
Aangezien Trump met name voor de financiële sector minder regels nastreeft, zal een herverkiezing van Trump goed nieuws zijn voor de koersen van bankaandelen. Een overwinning van Biden zorgt waarschijnlijk voor lagere koersen, aangezien hij juist meer regels wil en een hogere vennootschapsbelasting nastreeft.

Informatietechnologie en Communicatie
Ook voor de sectoren IT en Communicatie betekent een overwinning van Biden ogenschijnlijk minder goed nieuws. Ondernemingen in deze sectoren, zoals Google, Microsoft, Facebook etc. behalen zeer hoge winsten. Een verhoging van de vennootschapsbelasting zorgt uiteraard voor lagere nettowinsten. Daar komt bij dat Biden waarschijnlijk de inkoop van eigen aandelen wil beperken. Juist dit soort winstgevende ondernemingen doen dit op grote schaal, waardoor de winst per overgebleven aandeel omhoog gaat. Het grootste risico is echter dat Democraten de grote technologiebedrijven zullen gaan opsplitsen om hun marktposities te verminderen. Aangezien deze ondernemingen ook voor zeer veel banen zorgen, denken wij dat dit risico in de praktijk wel mee zal vallen. Daar komt nog eens bij dat veel Amerikanen anders tegen marktmacht aankijken dan veel Europeanen. Zij zijn vaker van mening dat bijvoorbeeld de grote tech bedrijven hun eigen markt hebben gecreëerd (Google met de zoekmachine, Amazon met het online winkelen, Apple met de apps etc.) waardoor de overheid terughoudend moet zijn met het beperken van de vrije markt.

Nutsbedrijven
De nutsbedrijven, bedrijven die energie leveren, kunnen profiteren van de energietransitie die Biden nastreeft. Dit geldt met name voor ondernemingen, bijvoorbeeld Nextera Energy, die al op grote schaal duurzame energie leveren. Dit soort ondernemingen kunnen waarschijnlijk aanspraak maken op enorme stimuleringsmaatregelen.

Gezondheidszorg
Deze sector ligt politiek gezien misschien wel het meest onder een vergrootglas. Zowel Biden als Trump willen lagere prijzen voor medicijnen om de dienstverlening betaalbaar te houden. Voor aandeelhouders van farmaceuten is dat voor de korte termijn logischerwijs minder goed nieuws. Belangrijk verschil is dat Biden er voor wil zorgen dat meer mensen een ziektekostenverzekering kunnen krijgen, waardoor zij meer zorgproducten kunnen afnemen. Trump wil dit juist beperken.

Conclusie

Ongeacht wie er gekozen wordt tot president, denken wij dat het meest waarschijnlijke scenario nog steeds een aantrekkende (Amerikaanse) beurs is. Als voorwaarde geldt wel dat er een vaccin moet zijn en dat er overeenstemming bereikt moet worden over extra stimuleringen. Daar komt nog eens bij dat de rente nu zo laag is, dat obligatiebeleggers een deel van hun vermogen in aandelen zullen beleggen.

Drs. Richard de Jong RBA is directeur vermogensbeheer bij en mede-eigenaar van Van Lieshout & Partners N.V. De informatie in dit artikel is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies, of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.