Economische gevolgen Coronacrisis

In onze vorige blog, schreven wij dat het waarschijnlijk is dat het virus in meer landen zal opduiken en dat steeds meer mensen besmet zullen raken. Helaas is dit uitgekomen, waarbij het de grote vraag is wat dit betekent voor de economie, de bedrijfswinsten en hiermee de wereldwijde beurzen.

Recessie of depressie?

Nu wij al enige tijd met het Coronavirus en de daarop volgende lockdowns te maken hebben, beginnen de economische gevolgen steeds zichtbaarder te worden. Zeer veel ondernemers, in verschillende sectoren, hebben het bijzonder moeilijk en dreigen failliet te gaan, de wereldwijde werkloosheid schiet omhoog en het vertrouwen van consumenten en producenten is historisch laag te noemen. Voor economen is het niet de vraag of we in een recessie zitten, maar meer of we niet in een depressie terecht komen.

Het uitbreken van het Coronavirus en de daarop volgende wereldwijde lockdowns heeft een enorme economische schade opgeleverd. De meeste analisten gaan ervan uit dat de wereldwijde economie de komende maanden 20 à 30% zal krimpen. De enorme impact van het beperken van de mobiliteit van mensen komt onder andere tot uiting in de enorme toename van de werkloosheid. In de afgelopen 3 weken zijn 17 miljoen mensen in de VS werkloos geworden op een beroepsbevolking van 140 miljoen. Geschat wordt dat elke week dat een economie in een lockdown zit dit 1 á 2% aan economische groei kost. Hoe langer deze lockdown duurt, hoe hoger de schade. Afgelopen weekend werd de enorme negatieve economische impact onderstreept door de Britse minister van financiën Rishi Sunak. Sunak waarschuwde dat de Britse economie in het tweede kwartaal mogelijk met 25 tot 30% kan dalen.

Ongekend ingrijpen overheden

In reactie op een mogelijke depressie hebben de wereldwijde overheden en Centrale banken de afgelopen weken fors ingegrepen. De Amerikaanse federale overheid en de FED hebben goedgekeurde plannen om de komende weken voor circa $ 6.000 miljard in de economie en de financiële markten te stoppen. De acties van de regering Trump zien er als volgt uit:

De Amerikaanse overheid trekt circa 290 miljard dollar uit om gezinnen éénmalig circa $ 3.500 te schenken waardoor zij op korte termijn weer in hun levensbehoefte kunnen voorzien. Deze maatregel is vooral gericht op de korte termijn. Daarnaast verstrekken zij leningen met een waarde van circa $ 510 miljard aan ondernemingen die in acute problemen zitten. Daarboven op wordt voor een bedrag van $ 377 miljard aan leningen verstrekt om ondernemingen te helpen mensen in dienst te houden. Ondernemingen die dit geld gebruiken om het salaris van hun werknemers door te betalen hoeven dit bedrag vervolgens niet terug te betalen. Al met al wordt er voor circa $ 2.300 miljard door de overheid in de economie gestoken, wat ongeveer 10,8 % van het BBP bedraagt. Een ongekend groot bedrag.

Samen met de overheid is de Fed (de Amerikaanse Centrale Bank) bezig om voor circa $ 4.000 miljard aan obligaties te kopen waardoor de lange rente daalt en ondernemingen geld kunnen blijven lenen. Tevens heeft zij de korte rente met 1 % verlaagd en is ook de Fed voornemens om bedrijven rechtstreeks leningen te verstrekken.

$ 11.000 miljard…

Maar niet alleen in de VS zijn overheden en Centrale Banken bezig consumenten en ondernemingen te ondersteunen. Gelukkig zien wij dit wereldwijd gebeuren, waarbij overheden bedrijven ondersteunen die het moeilijk hebben, het loon doorbetalen van mensen die die ontslagen zijn en Centrale Banken die bezig zijn de (lange) rente te verlagen door op grote schaal obligaties te kopen. Hoewel het niet centraal wordt bijgehouden, schatten wij in dat er op dit moment circa € 11.000 miljard in de wereldwijde economie wordt gestoken om ondernemers, consumenten, patiënten etc. te ondersteunen.

V-herstel?

In onze nieuwsbrief van een maand geleden schreven wij over een mogelijke zogenaamde V-beweging van de economische groei. Het Coronavirus en de verplichte beperking van de mobiliteit zou zorgen voor een zeer snelle daling van de groei (lees economische krimp) waarna er hopelijk later een robuust economisch herstel zal volgen. Uiteraard kunnen wij pas achteraf vaststellen waar de economie zich bevindt in onderstaande grafiek.

Het afsluiten van regio’s, scholen, bedrijven etc. heeft er inderdaad voor gezorgd dat de robuuste wereldwijde economische groei is omgeslagen in een forse economische krimp. Mensen kunnen minder bijdragen aan het economisch verkeer (consumeren/produceren), de werkloosheid neemt zeer snel toe en winsten van ondernemingen staan onder druk. Hiermee is het linker gedeelte van bovenstaande grafiek helaas uit gekomen. Desalniettemin gingen wij een maand geleden er ook vanuit dat als de economie weer open zou gaan er een snel herstel zou komen. Een terechte vraag zou zijn of wij nog steeds een snel herstel zien.

Uitgerekt V-herstel

Ondanks de enorme afname in economische activiteit, gaan wij er nog steeds vanuit dat zodra veel lockdowns (al dan niet deels) worden opgeheven en mensen weer aan het werk kunnen de economie weer deels zal herstellen. Mensen hebben namelijk hun consumptie uitgesteld (of vanwege het feit dat zij in quarantaine zaten of omdat de goederen niet geleverd konden worden) en zullen de goederen die zij wilden aanschaffen, alsnog kopen. Dit wordt vervangingsvraag genoemd. Uitstel is in veel gevallen geen afstel. Hierdoor kan de economische groei weer snel herstellen.

Op dit moment zijn wereldwijd bijzonder veel overheden bezig met de vraag hoe en wanneer zij hun economie weer kunnen openen. Daarbij speelt voor bijna iedereen de centrale vraag hoe de economie weer op een veilige manier open kan. Te denken valt hierbij onder andere aan meer thuis werken, het werken in shifts zodat niet iedereen tegelijkertijd naar kantoor komt, maatregelen die er voor zorgen dat mensen voldoende afstand kunnen houden etc. Wederom valt het voor ons niet te voorspellen wanneer individuele landen maatregelen zullen nemen zodat zij weer (deels) open kunnen gaan. Maar zodra landen weer (deels) open gaan, gaan wij er nog steeds vanuit dat er een aanzienlijke vervangingsvraag zal optreden.

In tegenstelling tot enkele weken geleden denken wij echter dat het niet waarschijnlijk is dat het herstel net zo snel zal gaan als de krimp. Wij gaan er namelijk vanuit dat het lang zal duren voordat sommige sectoren weer herstellen. Sectoren die het waarschijnlijk nog lange tijd moeilijk zullen houden, zijn de toeristische sector, de luchtvaartmaatschappijen, horeca, en een aanzienlijk deel van de detailhandel. Hoewel deze sectoren bij elkaar opgeteld een niet al te groot deel van de economie vormen, zorgt dit er wel voor dat mensen in deze sectoren minder consumeren wat weer een negatief effect heeft voor de overige sectoren. Als wij onze aangepaste verwachtingen in een grafiek zouden afbeelden, dan ziet de economische groeiverwachting er uit als een soort uitgerekte V. Na een forse krimp (linker gedeelte) zal er wel herstel optreden, maar dit herstel zal naar verwachting langzamer gaan dan de krimp.

Drs. Richard de Jong RBA is directeur vermogensbeheer bij en mede-eigenaar van Van Lieshout & Partners N.V. De informatie in dit artikel is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies, of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.